13. Financiën en continuïteit

Ons financieel beleid is gericht op een gezonde exploitatie en vermogenspositie ten behoeve van de continuïteit van de organisatie en de kwaliteit van het onderwijs. Een leerling heeft er niets aan als hij prima onderwijs krijgt, maar zijn school in financiële problemen komt. Aanpassingen in de organisatie hebben geleid tot de relatief gezonde financiële situatie die het Wartburg College nu kent. Bij het besteden van de middelen staat het onderwijs centraal. We zijn en blijven er alert op dat de middelen worden uitgegeven aan de juiste zaken (de rechtmatigheid van de besteding van onderwijsmiddelen) en dat de besteding voldoende doel- en kostenbewust is (de doelmatigheid van de besteding).

13.1 Continuïteitsparagraaf

In de afgelopen jaren zijn diverse maatregelen genomen om de financiële stabiliteit van het Wartburg College te verbeteren. We zijn dankbaar dat deze maatregelen effectief zijn gebleken. In de afgelopen twee jaren is een sluitend resultaat gerealiseerd. Indien een aantal onvoorziene posten – waaronder de convenantgelden die de overheid ter beschikking heeft gesteld ter verlichting van de werkdruk - buiten beschouwing worden gelaten, is sprake van een resultaat dat op begrotingsniveau is uitgekomen. Dit onderstreept de goede financiële beheersing in 2019. Tevens is de meerjarenbegroting sluitend. Tegelijkertijd zien we wel dat dit sluitende resultaat alleen tot stand kon komen door maatregelen die soms leiden tot een hogere werkdruk binnen de school. Zo wordt de inzet van dure tijdelijke krachten beperkt door creatieve oplossingen die soms wat extra vragen van onze docenten. We zijn ons daarvan bewust en thema's als 'werkdruk' en 'duurzame inzetbaarheid' krijgen dan ook veel aandacht.

Alles overziend is het College van Bestuur dankbaar voor de stabiele financiële situatie die kon worden bereikt door brede inzet van veel betrokkenen binnen de school.


Voor de komende jaren is het vooral van belang om deze stabiliteit met elkaar te blijven bewaken.


13.2 Vooruitblik

Bij het afronden van dit bestuursverslag is de wereld in de ban van de strijd tegen het corona-virus. Onze scholen moesten in de achterliggende week sluiten en er heerst veel onzekerheid in ons land, die we ook allen aan den lijve ondervinden. Onze leerlingen ontvangen nu onderwijs op afstand. Diverse vragen komen op ons af. Hoe moet het met de examens? Hoe lang gaat het duren? Hoe kunnen we zo goed mogelijk onze zorg blijven bieden aan onze zorgleerlingen? Het corona-virus heeft een enorme impact op het  verslagjaar 2020. Het zet prioriteiten die we voor het jaar 2020 hebben in een bijzonder en soms ander daglicht.

Als het gaat om toekomstplannen voor onze scholen is met name de voorgenomen fusie met het Driestar College een belangrijk punt dat in 2020 veel aandacht vraagt. Daarnaast zien we de noodzaak om blijvend te werken aan de verlaging van ons kortdurend ziekteverzuim. En natuurlijk aan de implementatie van een nieuwe schoolplan. Maar de aandacht voor deze punten zal nu toch vooral in hoge mate afhankelijk zijn van de impact die de strijd tegen het corona-virus uiteindelijk op ons onderwijs zal hebben. We beseffen hierin eens te meer onze diepe afhankelijkheid van de Heere, in Wiens Hand ons leven  is. We bidden Hem om bescherming, zegen en wijsheid voor onze leerlingen, onze docenten en ons allen. 

13.3 Leerlingenaantallen

Jaarlijks wordt de leerlingenprognose van onze school geactualiseerd. Deze prognose neemt een cruciale plaats in bij het opstellen van de meerjarenbegroting. De leerlingenaantallen in de groepen 4 t/m 8 van de basisscholen in ons voedingsgebied zijn nog behoorlijk stabiel. Door onder andere een afnemende gezinsgrootte en – om welke reden dan ook – een licht afnemende trend om vanzelfsprekend te kiezen voor het Wartburg College, sluiten we niet uit dat op langere termijn het leerlingenaantal structureel lager zal worden.



13.4 Financiële kengetallen

De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de financiële continuïteit van onderwijsinstellingen.


Het financieel toezicht concentreert zich op de volgende vragen:

  • Is de financiële positie voldoende om goed onderwijs te blijven verzorgen? (de continuïteit van het onderwijs);
  • Krijgt de school de onderwijsmiddelen waarop zij recht heeft en geeft zij die middelen uit aan de juiste zaken? (de rechtmatigheid van de verkrijging en besteding van onderwijsmiddelen);
  • Is de besteding wel voldoende doel- en kostenbewust? (de doelmatigheid van de besteding).

Dit toezicht, dat deel uitmaakt van het geïntegreerd toezicht, vindt risicogericht plaats. Bij de analyse gebruikt de inspectie een set kengetallen. Deze kengetallen zijn nadrukkelijk geen normen waaraan schoolbesturen moeten voldoen, maar signaleringsgrenzen voor indicatie van mogelijke risico’s. Een aangepast financieel toezicht vindt uitsluitend plaats op basis van (veel) uitvoeriger onderzoek, waarbij veel meer aspecten in ogenschouw worden genomen.

 

Met onderstaande kengetallen voldoet de school voor alle criteria aan het waarderingskader.



Het op vrijdag 1 november door sociale partners gesloten convenant met het kabinet over de aanpak van het personeelstekort en de werkdruk in het funderend onderwijs heeft een positief effect op kengetallen 2019. De extra middelen uit het onderwijsconvenant zijn ontvangen in 2019 en zullen worden ingezet vanaf het schooljaar 2020/2021. De inzet zal zorgen voor een negatief effect op het resultaat en de rentabiliteit.

13.5 Financieel resultaat

Onze school ontving vanuit het onderwijsconvenant in 2019 € 566.000. Dit verklaart al voor een groot deel het hoge positieve resultaat in 2019.

Een ander belangrijk punt om te noemen is dat van de door het kabinet beschikbaar gestelde personele bekostiging in 2019 ruim € 200.000 nog niet is uitgegeven en waarschijnlijk via CAO-afspraken in 2020 alsnog zal worden uitgekeerd. Ook deze bijdrage moet volledig als bate worden verantwoord in 2019.

Indien deze en enkele andere onvoorziene posten – die hierna nog worden toegelicht - buiten beschouwing worden gelaten, is sprake van een resultaat dat op begrotingsniveau is uitgekomen.



Vanaf 1 augustus 2021 verwachten we een stijging van het aantal leerlingen. Omdat de bekostiging pas volgt in het volgend kalenderjaar, ontstaat er in deze jaren een lager resultaat of tekort, mede omdat naar verwachting per 1 januari 2021 de bekostiging wordt vereenvoudigd,  waardoor het voordeel van brede scholengemeenschappen wordt verminderd en het Wartburg College per saldo naar verwachting jaarlijks ruim € 300.000 minder lumpsum ontvangt - en de verevening van de ondersteuningsbekostiging passend onderwijs in het schooljaar 2020/2021 is afgerond.

Hierna worden de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting toegelicht.



13.6 Financiële positie 

Het eigen vermogen is opgebouwd uit de bestemmingsreserves weerstandsvermogen (publiek en privaat), werkdrukverlichting en BAPO.

 

Het weerstandsvermogen is de financiële buffer om risico's op te kunnen vangen en de continuïteit van de school te waarborgen.

 

Voor de convenantgelden is een bestemmingsreserve werkdrukverlichting gevormd. Scholen kunnen deze extra middelen uitgeven aan bijvoorbeeld meer ontwikkeltijd, werkdrukverlichting, begeleiding van startende leerkrachten, begeleiding van zij-instromers, onderwijsinnovatie of maatregelen arbeidsmarktvraagstukken. Aan deze middelen zijn middelen van de gemeente Rotterdam in het kader van de regeling vermindering ervaren werkdruk en/of begeleiding van starters 2018/2019 toegevoegd.

 

De  bestemmingsreserve BAPO is gevormd voor uitgestelde BAPO-rechten waarvan de spaarmogelijkheid is vervallen met ingang van 1 augustus 2009. De opname van uitgestelde BAPO-rechten wordt ten gunste gebracht van het weerstandsvermogen.

 

Voor meer inzicht in de opbouw van het eigen vermogen wordt verwezen naar de jaarrekening.



Het positieve resultaat over 2019 is toegevoegd aan het eigen vermogen.


  • Er is een forse toename te zien van de materiële vaste activa. In 2019 hebben het Hoornbeeck College en het Wartburg College een techniekhal gerealiseerd om in het kader van een doorlopende leerlijn gezamenlijk vorm en inhoud te geven aan een nieuwe praktijkomgeving voor PIE en Werktuigbouw. De vrijkomende ruimte in de praktijkvleugel van locatie De Swaef is vervolgens ingezet voor een aangepaste praktijkomgeving voor de profielen BWI en M&T, zodat deze omgevingen beter zijn toegerust op de vernieuwing in het vmbo. De investering in de techniekhal bedroeg € 2.076.000 waarvoor van het Hoornbeeck College een passende vergoeding voor kapitaalslasten en exploitatiekosten wordt ontvangen. In de techniekgang is € 871.000 geïnvesteerd en in klimaatmaatregelen op locatie Guido de Brès € 469.000.
  • Bij de ‘basis op orde’ hoort een schoolgebouw met een frisse en aantrekkelijke uitstraling. Voor locatie De Swaef is in de meerjarenonderhoudsplanning de ambitie opgenomen om in de komende drie jaar het gehele schoolgebouw een ‘facelift’ te geven. Gezien de forse impact die de bovenstaande investeringen hebben op de liquiditeit, is besloten een deel van het - niet direct noodzakelijke - onderhoud uit de onderhoudsvoorziening door te schuiven naar 2020 en 2021.

13.7 Investeringen 

In 2019 is er voor € 3.905.000 geïnvesteerd, voornamelijk in de eerder genoemde investeringen in gebouwen die - voor wat betreft locatie De Swaef - gedaan konden worden door inzet van de techniekgelden. In inventaris en apparatuur is € 682.000 geïnvesteerd. Hiervan is een substantieel deel van € 376.000 geïnvesteerd in ICT-apparatuur en vervanging van het wifi-netwerk en € 118.000 in de inrichting en renovatie van de gymzalen op locatie De Swaef.


13.8 Allocatie van middelen naar schoolniveau
Het proces van begroten en verantwoorden is op orde. Het proces wordt gemeenschappelijk doorlopen door het College van Bestuur en de directeuren in samenwerking met de afdeling financiën en wordt ingestoken op het schoolniveau van het totale Wartburg College. Daarbij is sprake van nadrukkelijke samenwerking over locatie grenzen heen. De eerste stap bij het toedelen van de binnenkomende gelden is het op een kwalitatief voldoende wijze invulling geven aan het onderwijs op onze locaties. De resterende middelen zijn beschikbaar voor ondersteunende zaken, zoals leerlingenzorg en ondersteuning, huisvesting, facilitair, directie en staf en lesmateriaal. Hierbij wensen we ruimte te houden voor onderwijsinnovaties.

13.9 Aanbestedingen

Met regelmaat wordt ons intern inkoop- en aanbestedingsbeleid geactualiseerd. Bij alle investeringen groter dan € 25.000 wordt een aanbestedingsdossier opgebouwd. In 2019 is er passend binnen ons beleid bij meerdere procedures gekozen voor een meervoudige onderhandse procedure. Dit jaar zijn geen Europese aanbestedingen uitgevoerd.

13.10 Treasury

Ons treasurystatuut voldoet aan de Regeling beleggen, belenen en derivaten OCW 2016. Het treasurystatuut vormt het formele kader waarbinnen de uitvoering van het treasurybeleid van het Wartburg College plaatsvindt. De algehele doelstelling voor de treasuryfunctie is dat deze de financiële continuïteit van de organisatie op zowel de korte als lange termijn waarborgt. Binnen de kaders van het treasurystatuut zijn de liquide middelen uitgezet op spaarrekeningen bij de Rabobank.

 

In het verslagjaar hebben zich geen liquiditeitsproblemen voorgedaan.


13.11 Risicomanagement 

In 2019 werd een nieuwe risico-analyse uitgevoerd. Vanuit de praktijk werden in samenwerking met de locatiedirecties de belangrijkste risico's gesignaleerd. Deze risico's werden vervolgens financieel gekwantificeerd naar een gewenst niveau van weerstandsvermogen. Tijdens het schrijven van dit jaarverslag werd de laatste hand gelegd aan de verwerking hiervan. Omdat de verdere verwerking zorgvuldigheid vraagt, en omdat het in eerste instantie uit de berekeningen naar voren komende gewenste weerstandsvermogen in lijn ligt met het nu reeds gehanteerde weerstandsvermogen, is bij de berekening van het gewenste weerstandsvermogen nog gebruik gemaakt van de 'oude' berekeningswijze. Vanaf 2020 hopen we de nieuwe berekeningswijze toe te gaan passen. 

Op basis van de huidige risico-inventarisatie liggen de risico’s met name op het gebied van huisvesting (nieuwbouw/verbouw), kosten eigen risico/verzuim en fluctuatie van het leerlingenaantal. Hieruit volgt een streefwaarde van het weerstandsvermogen voor 2019 van € 4.852.000. Deze streefwaarde kent een jaarlijkse stijging voor de noodzakelijke aangroei van het variabele deel van het weerstandsvermogen ten behoeve van de huisvesting. Ons weerstandsvermogen van € 6.067.000 wordt als ruimschoots voldoende ingeschat om deze risico’s het hoofd te kunnen bieden.



13.12 Sponsoring

Sponsoring is een mooie gelegenheid voor de school om de maatschappij dichterbij de leerling te brengen. Met name door een goede samenwerking met het bedrijfsleven is een win-win-situatie te creëren voor zowel onze leerlingen als voor deelnemende bedrijven. Een bijzondere vorm van betrokkenheid is het initiatief om te komen tot een ondernemerskring ‘vrienden van het Wartburg College’. Dit idee wordt uitgewerkt naar aanleiding van de plannen voor een jaarlijkse ‘Wartburg Ondernemersdag’. Ondernemers die deelnemen aan deze kring worden regelmatig uitgenodigd op school en worden omgekeerd betrokken bij het lesprogramma door hen te vragen echte ‘opdrachten’ die passen bij de leerdoelen in te brengen. Op deze manier doen de leerlingen belangrijke ervaringen op ‘in het echt’.

Bij sponsoring wordt door de sponsor een tegenprestatie verlangd, bijvoorbeeld in de vorm van het plaatsen van advertenties en het bieden van naamsbekendheid. Bij een sponsorbijdrage van meer dan € 5.000 wordt een sponsorovereenkomst afgesloten. In 2019 zijn in deze orde van grootte geen sponsorbijdragen ontvangen en zijn geen sponsorovereenkomsten afgesloten.