4. Onderwijs

Het jaarverslag betreft het geheel van de scholengroep Driestar Wartburg. Daar waar het specifiek één van beide scholen betreft, wordt dit hieronder aangegeven.

4.1 Opdracht en uitvoering

 
Driestar College:

De missie van het Driestar College is te leven uit en naar de Bijbel, het Woord van God. De school leidt niet alleen op voor een diploma, maar leert voor het leven. Ze is een leer-leefgemeenschap met de kernwaarden verbinding, verantwoordelijkheid, vorming en veiligheid. Deze kernwaarden geven richting aan de wijze waarop het onderwijs gestalte krijgt. De leerling groeit hierbinnen op tot een zelfstandig persoon, die met hoofd, hart en handen God en de naaste wil dienen. Dit levensdoel is omschreven in 1 Johannes 3 vers 23: “En dit is Zijn gebod, dat wij geloven in de Naam van Zijn Zoon Jezus Christus en elkander liefhebben.” Naar aanleiding van de evaluatie van het strategisch beleidsplan (SBP) 2016-2020 is de conclusie getrokken dat met betrekking tot onze drie strategische thema’s:

  • christelijk burgerschap,
  • uitdagend onderwijs op maat en
  • professionalisering op maat

veel bereikt is, maar dat voor alle drie geldt dat de gewenste eindsituatie nog niet bestaat. Het thema ‘de basis op orde’  blijft staan, omdat dit voortdurend aandacht behoeft. Vervolgens zijn voor de periode 2020-2024 de doelen en indicatoren geactualiseerd. Er zijn nieuwe doelen geformuleerd over duurzaamheid en toetsing. De doelen behorend bij het thema ‘professionalisering op maat’ zijn verdeeld over de andere thema’s, zodat drie hoofdthema’s overgebleven zijn. Vervolgens is het strategisch beleidskader 2020-2024 ‘voor het leven’ vastgesteld, met instemming van de medezeggenschapsraad en Raad van Toezicht. Voor elk van de hoofdthema’s van het SBP is aangegeven wat merkbaar moet worden in de school in de periode 2020-2024 en welke doelen er nagestreefd worden. Het College van Bestuur heeft indicatoren geformuleerd op basis waarvan de voortgang van het strategisch beleid inzichtelijk wordt. De directeuren binnen het Driestar College hebben op basis van het SBP eigen locatieplannen opgesteld, waaraan door middel van teamplannen uitvoering gegeven wordt. Door de coronacrisis is hieraan echter maar beperkt uitvoering gegeven.

Wartburg College:

In de titel van het schoolplan is geprobeerd onze ambitie tot uitdrukking te brengen: "Ruimte voor onderwijs; onderwijzen, ontspannen en ontmoeten". We spreken niet meer over een missie; we beschouwen onderwijs verzorgen als een opdracht. 

De opdracht van onze school is gebaseerd op wat onze Heere Jezus Christus zegt in Markus 12 vers 30 en 31: “Gij zult de Heere, uw God, liefhebben uit geheel uw hart, en uit geheel uw ziel, en uit geheel uw verstand, en uit geheel uw kracht. Dit is het eerste gebod. En het tweede aan dit gelijk, is dit: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf. Er is geen ander gebod, groter dan deze.”

Voor de school en het onderwijs hebben we dit woorden gegeven in de volgende doelomschrijving:

We willen leerlingen in aanraking brengen met het ware, goede en schone dat onderzocht, gekend en gezegd is van de schepping. Ook laten we hen zien hoe de gebrokenheid doorwerkt op alle levensterreinen. Het onderwijs is erop gericht dat leerlingen groeien in mogelijkheden, interesses en vermogens, zodat zij gestalte kunnen geven aan hun roeping om God te zoeken en als burger te staan in onze samenleving, in gehoorzaamheid aan en in navolging van Christus.

De begrippen 'onderwijzen, ontmoeten en ontspannen' zijn de thema's die leidend zijn voor de komende jaren. Elk thema is weer onderverdeeld in drie sub-thema's. Zodoende hebben we negen speerpunten geformuleerd op basis waarvan de schoollocaties hun plannen uitwerken en vormgeven. Aanvankelijk was het de bedoeling dat deze locatieschoolplannen in juli 2020 gereed zouden zijn, maar door de coronacrisis is dit voornemen steeds verder naar achteren komen te liggen. Voor het opstellen van een locatieschoolplan is communicatie met docenten en andere betrokkenen van wezenlijk belang. Dit was in 2021 eveneens niet, of maar in heel beperkte mate, mogelijk. 

 

4.2. Belangrijkste (beleids)prestaties op basis van de thema’s uit het strategisch beleidsplan en het schoolplan

 
Driestar College:
 
Uitdagend onderwijs op maat

Rondom het thema ‘uitdagend onderwijs op maat’ is er een aantal onderwerpen dat in het jaar 2021 de aandacht gekregen heeft. Het Driestar College heeft bijvoorbeeld voor klassen leerlijnen ontwikkeld op het gebied van metacognitie en executieve vaardigheden. Daarnaast is het vergroten van het eigenaarschap van leerlingen een belangrijk speerpunt geweest. Vanaf het schooljaar 2021/2022 worden bijvoorbeeld op één van de locaties maatwerkuren aangeboden binnen de lessentabel. Maatwerkuren zorgen ervoor dat leerlingen ondersteuning krijgen waar dit nodig is, maar bieden leerlingen ook de mogelijkheid om te excelleren. Verder is er de mogelijkheid voor leerlingen om in het kader van een pilot vervroegd examen af te leggen.

Christelijk burgerschap

De laatste jaren zijn er rondom dit thema veel activiteiten geweest, zowel binnen als buiten de school. De locaties willen hierin - als onderdeel van de samenleving - graag hun verantwoordelijkheid nemen. Leerlingen leren hierbinnen als christen te participeren. Daarom wordt er een doorlopende leerlijn opgesteld voor (christelijk) burgerschap en is er aandacht voor mediaopvoeding. Van participatie en verantwoordelijkheid nemen zijn in het jaar 2021 - ondanks de coronacrisis - diverse voorbeelden te noemen: een buurtmaaltijd op school, speeddates met leerlingen van het Da Vinci College, koken voor dak- en thuislozen, het aanbieden van kerstattenties en het aanknopen van evangelisatiegesprekjes.

Basis op orde

Door de ontwikkelingen rond de coronapandemie is het een uitdaging geweest om het onderwijs zo goed mogelijk doorgang te laten geven. Het afgelopen jaar is er op alle locaties ingezet om de resultaten van Engels (met name op het vmbo) te verbeteren. Dit gebeurt bijvoorbeeld met behulp van native speakers en door de onderlinge afstemming van secties tussen locaties. Op locatie Driestar Leiden is een havo-top gestart in augustus 2021. Voor een stabiele basis is ook de instroom van leerlingen belang. Daarom is de directie begonnen met basisschoolbezoeken.

 

Wartburg College:
 
Onderwijzen

Onderwijzen heeft als doel leerlingen te laten groeien in mogelijkheden, door het open leggen van Gods schepping in haar schoonheid en in haar gebrokenheid. Daarvoor is nodig dat jongeren openstaan voor hun docenten en docenten voor hun leerlingen.

De coronacrisis zorgde ervoor dat het onderwijs in het jaar 2021 opnieuw flink te kampen had met veranderingen. Door het thuisonderwijs hebben leerlingen kennis gemaakt met onderwijs op afstand. De schermtijd van de gemiddelde leerling is enorm toegenomen. Wij willen ons bezinnen op de principiële kanten en gevolgen die de toegenomen digitalisering heeft voor de leerlingen. Daarom denkt een werkgroep binnen het Wartburg College na over wat een balans in digitalisering zou kunnen betekenen.

Ontspannen

We kiezen voor het thema ‘ontspannen’, omdat voor het ‘ontvangen’ van onderwijs rust nodig is. Ook is het thema een reactie op de toenemende druk op het onderwijs, de onrust die de samenleving de school in brengt en de sterke toename van de mogelijkheden om te communiceren en te vermaken. We willen weer meer recht doen aan de school als oefenplaats voor het leven. Daarvoor zijn rust en ruimte nodig, zowel voor leerlingen als voor docenten.

In 2021 is de aanzet gegeven voor het ontwikkelen van centraal toetsbeleid. Een van de belangrijkste doelstellingen binnen dit te ontwikkelen beleid is de aandacht voor meer rust en ruimte voor zowel docenten als leerlingen. Zo kan er meer aandacht zijn voor waardevolle zaken die wij als scholengemeenschap willen overbrengen op onze leerlingen. Door de aanstelling van leescoaches op elke locatie heeft het lezen een nieuwe impuls gekregen.

Ontmoeten

Het thema ‘ontmoeten’ wordt ingegeven door onze wens om meer de gemeenschap dan het individu te benadrukken. De begrippen ‘betrokkenheid’ en ‘dienstbaarheid’ krijgen bij dit thema handen en voeten. Ook komt het aspect ‘vreemdelingschap’ aan de orde.

In het kader hiervan zijn in het jaar 2021 verschillende werkgroepen gestart binnen het Wartburg College. Zo is er een werkgroep die zich bezig houdt met het uitbouwen en borgen van het burgerschapsonderwijs binnen de locaties. Ook is er een werkgroep seksuele diversiteit gestart die onderwijzend personeel wil toerusten met betrekking tot het onderwerp. De ontmoeting met de samenleving is door de coronacrisis moeilijker geweest dan in normale omstandigheden. We zijn dankbaar dat de (maatschappelijke) stages in de meeste gevallen - zij het in aangepaste vorm -  nog doorgang konden vinden. Door creatief te zijn, konden initiatieven zoals een buurtmaaltijd voor ouderen in aangepast vorm doorgaan. Hiervoor werden samengestelde lunchboxen aan huis bezorgd. Zo konden de buurtbewoners thuis genieten van een rijk gevulde tas, die niet alleen eten bevatte maar ook het Lukas-evangelie.

4.3. Van school- naar team- en sectieplannen

Zoals eerder aangegeven, werd aan het begin van 2020 het nieuwe schoolplan op het Wartburg College en een nieuw Strategisch Beleidskader op het Driestar College vastgesteld. Afspraak was op het Wartburg College dat rond de zomervakantie de locatieschoolplannen gereed zouden zijn. Vervolgens konden teams en secties aan de slag met planvorming op basis van het school- en locatieplan. Op het Driestar College is eenzelfde afspraak gemaakt. Door de coronacrisis heeft dit proces vertraging opgelopen. Er waren opnieuw nauwelijks mogelijkheden om met collega's in gesprek te gaan over de inhoud van de plannen. Onze focus was om het onderwijs op een goede wijze doorgang te laten vinden en sterk in te zetten op het welbevinden van leerlingen. In het kalenderjaar 2022 wordt aan de ontwikkeling van de locatie- en teamplannen een nieuwe impuls gegeven, met als doel deze aan het eind van het kalenderjaar afgerond te hebben.

4.4. Ontwikkelingen binnen de school

 
Corona

De coronacrisis heeft ook in het jaar 2021 een sterke wissel getrokken op het organiseren en uitvoeren van het onderwijs. We zijn dankbaar dat er zich geen ernstige zaken hebben voorgedaan onder leerlingen en collega's. Onze focus was om het onderwijs op een goede wijze doorgang te laten vinden en sterk in te zetten op het welbevinden van leerlingen.

Nieuwe leerweg

De gemengde leerweg en de theoretische leerweg binnen het vmbo worden samengevoegd tot één nieuwe leerweg. Alle leerlingen in deze nieuwe leerweg volgen dan - naast avo-vakken - een praktijkgericht programma. De komende jaren wordt de invoering van de nieuwe leerweg voorbereid en wordt er een naam voor deze leerweg gekozen. In 2024 gaat op zeven van de acht locaties van de scholengroep Driestar-Wartburg de nieuwe leerweg aangeboden worden, wat maakt dat deze ontwikkeling een flinke impact heeft op de scholengroep. Er moeten nieuwe onderwijsprogramma’s ontwikkeld worden, waarbij ook het contact met externen een grote rol speelt. In 2021 zijn de eerste aanzetten gemaakt om deze programma’s te gaan ontwikkelen, waarbij de locaties ook expertise willen uitwisselen om tot een goed onderwijsconcept te komen.

Krimp en leerlingenprognoses

Het christelijk voortgezet onderwijs op reformatorische grondslag komt vanwege de demografische krimp en de afname van de vanzelfsprekendheid waarmee ouders uit de reformatorische gezindte kozen voor een reformatorische middelbare school, onder druk te staan. Het aanbod behouden is één van de belangrijkste redenen van de besturenfusie geweest, maar de achterliggende ontwikkeling blijft invloed hebben op alle locaties binnen de scholengroep Driestar-Wartburg.

Toetsing en examinering

In 2021 is het Examenreglement VO aangepast, waardoor het verplicht is om een Examencommissie in te stellen. Deze ontwikkeling heeft ervoor gezorgd dat de verschillende locaties met elkaar in overleg zijn getreden over de wijze waarop dit vormgegeven wordt. De verwachting is dat in het jaar 2022 binnen elke locatie een Examencommissie ingesteld is. Om deze reden wordt ook gekeken naar de manier waarop de Examencommissies onderling kunnen afstemmen.

Burgerschap en sociale veiligheid

De vernieuwde Burgerschapswet heeft ervoor gezorgd dat de visie en doelstelling rondom burgerschap op zowel het Driestar College als het Wartburg College een update hebben gekregen. Hierbij werden gezamenlijke doelstellingen opgesteld die de scholengroep wil nastreven. Deze doelstellingen worden op de diverse locaties verder uitgewerkt.

Het afgelopen jaar was er in de media veel aandacht voor de belangen van LHBTI-jongeren en daarbij werd vaak kritisch gekeken naar reformatorische scholen. Het is voor ons een punt van groot belang om zowel een veilige school te zijn voor al onze leerlingen als een school die onverkort vasthoudt aan de Bijbelse visie op seksualiteit. Binnen onze scholen is veel aandacht uitgegaan naar het zorgen voor een goede structuur van mentoraat en zorg, die in staat is om leerlingen in alle omstandigheden waarin ze vragen hebben of steun nodig hebben die te bieden, ook als het gaat om vragen op gebied van hun seksuele geaardheid. Mede om deze reden zijn dit jaar twee werkgroepen actief rondom dit onderwerp.

4.5. Ontwikkelingen in de school

 
De fusie

In het afgelopen jaar zijn de eerste belangrijke stappen gezet in het realiseren van samenhang en het bundelen van de krachten van scholen. De stafdiensten zijn inmiddels geïntegreerd, er is een GMR ingesteld en er is een gemeenschappelijke onderwijscommissie gevormd. Deze onderwijscommissie bestaat uit leden die afkomstig zijn van elke locatie binnen de scholengroep. Zij heeft de opdracht om in de komende jaren mee te denken en te schrijven aan een gemeenschappelijke onderwijsvisie.

Passend onderwijs

Het Driestar College en het Wartburg College kennen een uitgebreide en hoogwaardige zorgstructuur. Daarvoor worden middelen vanuit de lumpsum en van uit het Samenwerkingsverband ingezet. De basis van de ondersteuning ligt bij een goede inrichting van het mentoraat. Elke mentor volgt daarvoor van tijd tot tijd scholing voor. Meer complexe vraagstukken worden door de mentor ingebracht in het lokale zorgadviesteam. Zorg en ondersteuning kunnen verder opgeschaald worden door de inzet van schoolmaatschappelijk werk of gedragsdeskundigen. Elke locatie heeft ook een time-outvoorziening waar leerlingen voor een deel van de dag kunnen verblijven. Binnen de scholen zijn ook VSO-achtige voorzieningen in de vorm van Rebound, groepen voor leerlingen met gedrags- en hechtingsstoornissen. Deze trapsgewijze structuur zorgt er voor dat er relatief weinig leerlingen worden verwezen naar andere vso-scholen. Ook kennen de scholen weinig thuiszitters. De afgelopen jaren is ook nog meer ingezet op onderwijs en arrangementen voor hoogbegaafde leerlingen.

In het afgelopen jaar deden we onderzoek naar het vervolg van de schoolloopbaan van leerlingen die in de afgelopen 5 jaar vanuit de speciale groepen naar ander VSO waren gegaan. Op basis van de uitkomsten is besloten om deze groep leerlingen meer systematisch te volgen na vertrek van school.

Duurzaamheid

Het Driestar College heeft als doelstelling om binnen de bedrijfsvoering én het onderwijs duurzaamheid vorm te geven. Hiervoor zijn op dit moment twee commissies actief: een commissie bedrijfsvoering en een commissie onderwijs. Zowel het Driestar College als het Wartburg College hebben zich aangesloten bij Duurzaam Doen. Hierin geven we als scholengemeenschap aan dat we o.a. structureel werk maken van duurzaamheid. In het kader hiervan is er een specifiek gedeelte van de begroting gereserveerd om projecten en veranderingen in de bedrijfsvoering te realiseren.

4.6 Inzet NPO-gelden

Binnen Scholengroep Driestar-Wartburg zijn diverse programma’s gestart in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Hierbij is gebruik gemaakt van de ‘Menukaart’ van het Ministerie van OCW. In dit jaarverslag wordt - conform de voorschriften - niet ingegaan op de uitwerking van het NPO op elke individuele locatie. Wel wordt aan de hand van de menukaart een aantal interventies beschreven die de scholen gepland of (ten dele) gerealiseerd hebben. 

De input voor de plannen van de scholengroep is afkomstig uit uitgebreide schoolscans onder ouders, leerlingen en mentoren. Daarnaast zijn secties en teams geconsulteerd met betrekking tot de inzet van de middelen. De kaders voor de inzet van de NPO-middelen zijn goedgekeurd door de locatiemedezeggenschapsraden conform de afspraken die hierover gemaakt zijn met de GMR. Er zijn geen bovenschoolse middelen ingezet. Hieronder volgt een overzicht van de kaders en middelen die zijn ingezet (de letters verwijzen naar de letters uit de menukaart):

A./B. Meer onderwijs (binnen of buiten reguliere schooltijden) om bij groepen leerlingen kennis en vaardigheden bij te spijkeren / Effectievere inzet van onderwijs om kennis en vaardigheden bij te spijkeren

Op diverse locaties zijn de NPO-gelden in 2021 ingezet om kleinere klassen te creëren. Dit heeft voor een stijging van de lesinzet gezorgd, maar had als resultaat dat er meer aandacht voor de individuele leerlingen kon komen. Op een aantal locaties werd dit aangevuld door flexlessen en gericht aanbod van lessen door vakdocenten op basis van aanvraag. Daarnaast is er op alle locaties ingezet op extra begeleiding in  en buiten de klas (zie punt E.) waardoor er sprake was van een effectievere inzet van het geboden onderwijs.

C. Sociaal-emotionele en fysieke ontwikkeling van leerlingen

Op alle locaties nam de aandacht voor groepsvorming en groepsdynamica een belangrijke plaats in binnen het programma. Dit uitte zich onder andere in uitbreiding en versteviging van het mentoraat, de inzet van tutoren en trainingen op het gebied van (seksuele) weerbaarheid. Daarnaast hebben veel (uitgestelde) klassenreizen binnen Nederland plaatsgevonden. De sportieve activiteiten en cultuureducatie zorgden voor de nodige ontspanning en verbetering van het welbevinden van leerlingen. 

D./E. Ontwikkeling van de executieve functies van leerlingen / (Extra) inzet van personeel en ondersteuning

Zoals eerder beschreven, is er veel mogelijkheid tot individuele begeleiding en aandacht van leerlingen door de inzet van extra personeel en ondersteuning. Hierbij kan gedacht worden aan uitbreiding van de zorgafdeling door extra inzet van schoolmaatschappelijk werk, dyscalculiebegeleiding, onderwijsassistenten en orthopedagogen. Voor volgend kalenderjaar staat hierbij ook de inzet van begeleiding specifiek voor de ontwikkeling en verbetering van de executieve functies op het programma. Een nagenoeg nihil gedeelte van de totaal beschikbare NPO-gelden is begroot om ingezet te worden voor de inhuur van personeel dat niet in loondienst is (PNIL). De verwachting is ook niet dat dit percentage nog veel gaat stijgen.

F. Faciliteiten en randvoorwaarden

Ook is er breed gebruik gemaakt van de mogelijkheid om geld te besteden aan faciliteiten en randvoorwaarden. Hierbij kan gedacht worden aan de aanschaf van webcam-materialen voor de zorgafdeling, zodat ook op afstand beter begeleiding mogelijk is, diverse vormen van schoolscans, zodat inzicht gekregen wordt in de aard en omvang van de achterstanden en het aanschaffen van diverse extra methodes en andere vormen van lesmateriaal die het geven van extra onderwijs en ondersteuning kunnen faciliteren.